HET KIND CENTRAAL

In het Nederlands Dagblad van 3 en 4 juli zetten Koert van Bekkum en Rienk Janssens  vraagtekens bij het beleidsprogramma over jeugd en gezin van minister Rouvoet. Rode draad in beide betogen is dat er teveel invloed  van de staat bij de opvoeding ontstaat bij uitvoering van dit programma. Volgens de heer Janssens heeft de christelijke politiek haar wortels in het verzet tegen een verregaande staatsbemoeienis op het terrein van onderwijs en opvoeding. Alhoewel deze stelling naar mijn mening veel te absoluut is neergezet ben ook ik in deze traditie en denkrichting opgegroeid. Toch ben ik inmiddels een hartstochtelijk voorstander van het beleid wat André Rouvoet voorstaat.

Ik ben een groot tegenstander om de jeugd van tegenwoordig te veroordelen en te stigmatiseren. Met verreweg het grootste gedeelte van de jongeren gaat het uitstekend en als het met een kind of jongere misgaat is dat overigens vaak (niet altijd) te wijten aan gedrag en houding van ouders en ouderen. Toch groeit een groot (groeiend) gedeelte van onze jeugd met problemen op. Niet verbazingwekkend, omdat opgroeien en opvoeden in onze ingewikkelde maatschappij veel moeilijker is geworden dan pakweg dertig jaar geleden vanwege o.a. de overvloed aan informatie en keuzemogelijkheden.
Enkele voorbeelden:
-    meer dan 100.000 kindermishandelingen per jaar, 1 kind per week sterft aan de gevolgen ervan
-    elk jaar stijgt de vraag naar jeugdzorg met meer dan 10%
-    het stijgende aantal jeugdige criminelen en veelplegers
-    in 2004 begonnen we in Lelystad met één gezinscoach, nu hebben we er twee, maar een derde is inmiddels dringend noodzakelijk.

Het laatste voorbeeld houdt me al enige tijd bezig; moet ik doorgaan met “brand blussen?” En wanneer stopt het, bij de vierde of bij de tiende gezinscoach?

De oplossing van de minister behelst 3 hoofdlijnen:
-    preventie op zo vroeg mogelijke leeftijd. Uit onderzoek is gebleken dat bij elk kind wat later in de jeugdzorg of criminaliteit terecht komt al op jonge leeftijd (bij het consultatiebureau bijvoorbeeld) signalen bekend waren dat bij dit kind extra risico’s aanwezig waren. Vandaar dat die risicoanalyse zo goed is. Ook laagdrempelige opvoedingsondersteuning op wijk- of buurtniveau is zo verschrikkelijk belangrijk.
-    De vrijblijvendheid voorbij. Er zijn teveel ouders die zich willen onttrekken aan zorg en ondersteuning en dan heeft de overheid een taak, niet om normen van ouders te corrigeren, maar om het kind veilig en gezond te laten opgroeien. Zo plat is het, denk aan het aantal kindermishandelingen. Het gaat niet om staatsopvoeding, het gaat er niet om dat lichamelijk niet-gezonde kinderen minder zouden zijn (juist niet!). Het aantal blauwe plekken moet gewoon omlaag evenals het aantal lichamelijk of emotioneel verwaarloosde kinderen.. Dus akkoord met drang en dwang en bijvoorbeeld strengere aanpak bij leerplichtovertredingen. Ouders die niet kunnen of willen moeten weten dat de maatschappij niet toestaat dat hun kinderen aan hun lot worden overgelaten.
-    Geen dubbel werk en geen grijs gebied. Vandaar een verwijsindex, een elektronisch kinddossier voor elk kind, één indicatie en duidelijke afspraken wie voor wat verantwoordelijk is.

Janssens komt met het schrikbeeld van een kabinet met minder goede bedoelingen. Dat is niet aan de orde. Er wordt niets geregistreerd omtrent normen en waarden, levensbeschouwingen enz. Eigenlijk gaat het alleen  om kindermishandeling, maar dan wel in de brede zin van het woord.
Alles wat in het beleidsprogramma staat over actieve maatschappelijke betrokkenheid, ontplooiing van talenten en goede voorbereiding op de toekomst staat niet in het verband van drang en dwang of registratie. Dat staat in verband met o.a. het stimuleren van jongerenparticipatie, goed onderwijs, goede sport- en culturele voorzieningen enz.

Natuurlijk zijn er nog problemen en vragen met betrekking tot de uitvoering. Die moeten goed worden opgelost. Opvoedcampussen moeten bijvoorbeeld ingebed zijn in de omgeving van jongeren, het bewaren van gegevens moet altijd tijdelijk zijn, de privacy goed geregeld. Dat is deze minister wel toevertrouwd.

Wie ik ook spreek (ik ben nu vijf jaar wethouder jeugdbeleid), of het nu een onderwijzeres, een kinderrechter, een straathoekwerker of een wijkagent is, iedereen is ervan overtuigd dat er iets moet gebeuren en dat de plannen van Rouvoet gewoon heel erg goed zijn.
De maakbare samenleving bestaat niet, het paradijs op aarde is hier en nu niet bereikbaar, maar we laten onze kinderen niet in de steek, daar staan we voor!

Albert Kok (wethouder voor o.a. jeugdbeleid voor de ChristenUnie in Lelystad)